KSS nedeni kalça eklemini oluşturan küre şeklindeki kalça (femur) başı ve onu içine alan yuvası (asetabulum) arasındaki uyumsuzluk sonucu sürtünmenin artışıdır. Normalde uyluk kemiğinin başı soket içinde her yöne kolayca kayar. Bu top-soket mekanizmasındaki bazı uyumsuzluklar hareketin akıcılığını bozabilir. Kalçanın Sıkışma Sendromu (KSS: Femoroacetabular Impingement: FAI) sıklıkla kalça çevresinde hissedilen ağrı, takılma, bazen de keskin batıcı ağrılarla (özellikle kalçadan dönme hareketi ve çömelme sırasında) kendini belli eder.
Kalça Sıkışma Sendromu
Asıl neden tam olarak bilinmese de eklem yüzlerinde gelişimsel olarak var olan hafif düzensizlikler sporcularda aşırı zorlayıcı aktivitelere bağlı olarak artabileceği gibi, bu durum çocukluk yaşlarında kalça ekleminin gelişimi ile de ortaya çıktığı düşünülmektedir. Femoroasetabular sıkışma sendromu (FAI ), kıkırdak hasarı, labrum yırtıkları, erken dönemde gelişen kalça kireçlenmeleri ve bel ağrıları ile ilişkilidir ve üst düzey sporcularda, aktif bir hayat süren kişilerde daha sık rastlanır. Kalça sıkışması teorik olarak kalça kireçlenmesine neden olan etkenlerden birisi olup, erken ortaya çıkan kalça kireçlenmesinin (osteoartrit) nedenlerinden biridir.
Üç tip KSS vardır!
Kalça sıkışması soruna yol açan problem üç şekilde olabilir:
– Pincer Tipi: Eğer asetabulumun ön kenarı olması gerekenden uzun ise uyluk kemiğinin boyun kısmı kalça büküldüğünde buraya çarpabilir ve sıkışma yapabilir. Orta yaşlı kadınlarda daha sık görülür.
-Cam Tipi: Normalde küreye benzer düzgün bir şekli olan femur başı düzgün değil yan,i anormal çıkıntılara sahipse, ayakkabı bağlamak veya pedal çevirmek gibi kalçanın büküldüğü hareketlerde sbaş oketin kenarına sıkışır. Genç erkeklerde daha sık görülür.
-Mikst Tip: Hem leğen kemiğinde hem de uyluk kemiğinde sorun olabilir. Birçok durumda bu iki form birlikte görülür.
Kalça sıkışmasına neden olabilen başka sorunlar da vardır. Legg-Calve-Perthes hastalığında femur başı dolaşım sorunu nedeniyle yeterince beslenemez ve kemik doku ölür. Kemikte şekil bozukluğu olur. Femur başı epifiz kayması denilen sorun ergenlik çağında femur başının büyüme kıkırdağından ayrışması ile karakterize bir durumdur. Çocuklarda uyluk kemiğinin büyüme kıkırdaklarının farklı hızlarda çalışması sonucu femur boyun açısının azalması ile karakterize “koksa vara” kalça sıkışma sendromu nedenlerinden bir diğeridir.
Kalça Sıkışması Bulguları Nelerdir?
Özellikle kalçanın öne bükülmesi ve içe döndürülmesi (diz çökmek ya da bacak bacak üstüne atmak) ile asetabulumun ön üst tarafındaki bölge sıkışır. Zaman içerisinde kalça ekleminin bu bölgede yeralan kıkırdak yapısı ve labrum dokusu zarar görür. Kalça sıkışma belirtileri aşırı kullanım ile ilişkili olarak zaman içinde artan sinsi bir başlangıç gösteren zaman içinde kalça ön tarafında gittikçe artan ağrıdan şikayetçi olabilecekleri gibi, labrum yırtıklarına bağlı olarak akut ağrı ile de başvurabilirler. Ağrı kalça ön tarafında ve kasıkta hissedilir. Oturup kalkarken, diz çökerken ya da bacak bacak üstüne atarken kalça önünde, uylukta ağrı ve takılma hissedebilirler.
Kalça Sıkışması Nasıl Tedavi Edilir?
Kalça sıkışması sendromu görülen kişilerin tedavisinde ilk adım istirahat ile ağrıya yol açan aktivitelerin azaltılmasıdır. Ardından kalça çevresindeki kasları esnetip güçlendirecek egzersizler, fizik tedavi yöntemleri (kas güçlendirme, sıcak uygulaması vb) uygulanır. Ağrılı dönemde ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Tüm bu önlemlere rağmen ağrısı geçmeyen hastalarda cerrahi tedavi gerekir.
Kısa dönemde ağrının azalması ve aktivitelerin kazanılması, uzun dönemde de kireçlenmeye giden sürecin durdurulması amacıyla cerrahi müdahale fayda sağlar. Anatomik farklılıkların artroskopik ya da açık yöntemlerle tedavisi mümkündür.
Artroskopik olarak kalça eklemi incelenerek sürtünmeye neden olan kemik çıkıntılar tıraşlanır, kıkırdakta aşınma varsa buna yönelik girişimler uygulanır. Son zamanlarda mini açık tekniklerde popülerlik kazanmıştır. Bu sayede iyileşmeyi daha kısa sürede sağlamak kalça kanlanmasını bozmamak mümkün olmaktadır.
Femoroasetabular sıkışma sendromunun cerrahi komplikasyonları nadirdir ancak şunlardır: -DVT (derin ven trombozu- kan pıhtısı)- Enfeksiyon -Kalça instabilitesi ve çıkığı- Femur boyun kırığı- Femur başı avasküler nekroz ( femur başı kanlanması bozulmasına bağlı kemik ölümü)- Heterotopik ossifikasyon (yumuşak dokularda anormal kemik oluşumu)-Sinir hasarı (Siyatik, LFCN, Pudendal, Peroneal)-Kaynamama (açık cerrahide)-Yapışıklıklar ve Yara izi