İliotibial Bant Sendromu Nedir?

İliotibial bant (ITB) leğen kemiğinin dış kısmından dizin yan kısmına uzanan kalın kuvvetli bir bağ yapısıdır. Kalçayı arkaya ve yana açmaya, döndürmeye yardımcı olur.  İliotibial bant, yürüme veya koşma gibi durumlarda dizin aşırı hareketlerini engelleyerek dizi stabil duruma getirir.

Diz dış yan ağrılarının başında gelen iliotibial bant sendromu, dizin ileri geri hareketi sırasında bandın diz kemiğinin çıkıntılı kısmına sürtünmesi sonucunda meydana gelebilir. Yanlış antrenman veya uzun mesafe koşu gibi faliyetler bu durumunda aşırı kullanım nedeniyle dizin tekrar tekrar bükülüp açılması bağı zorlar. Sonuçta iliotibial bant zedelenir, gerilir, iltihap ve ödem oluşur. Bu durum dizin dış kenarında sürtünme hissi ve diz hareketleri ile ağrıya yol açar. Ağrı kalçaya kadar yayılabilir.

ITB sendromu kimlerde görülür?

Koşucularda, bisikletçilerde, tenis oyuncularında kısaca dizin sürekli bükülüp açılmasının gerektiği sporlarla uğraşanlarda iliotibial bant sendromu oluşabilir. Toplumda ise; dizler bükülü uzun süre oturmak, sık merdiven inip çıkmak ve yüksek topuklu ayakkabı kullanımı ITB sendromuna yol açabilir.

İliotibial Bant Sendromunu Tetikleyen Nedenler:

• iliotibial bandın kısa oluşu
• kemik çıkıntılarının belirgin olması
• Bacak uzunluğunun farklı olması
• Koşma tecrübesinin olmayışı
• Isınma ve soğuma hareketlerini ihmal etmek
• Egzersiz yoğunluğunu aniden aşırı ölçüde artırmak
• Antrenmanlar arasında yeterli dinlenme dönemi bırakmamak
• Yanlış ayakkabı tercihi
• Uygun olmayan zeminde antrenman
• Bisiklet ayarlarının yanlış olması
• Formda olmadan egzersize yüklenmek
• Sürekli aynı yönde uzun süre koşma
• Yokuş aşağı koşma

ITB Sendromu Belirtileri Nelerdir?

ITB sendromu vakalarında hastaların en çok yakındığı durum, dizin dış kısmında hissedilen ağrı ve yanmadır. Dizi açıp bükme sırasında ağrıya neden olan iliotibial bant sendromu, özellikle dizin hafif büküldüğü (30-45 derece) durumlarda ağrıya neden olur. Bazen kalçanın dış yan tarafında büyük trokanter denilen kemik çıkıntının üzerinde de ağrı görülebilir. Erken evrelerde yalnızca aktivite sırasında ortaya çıkan ağrı, dinlenmeyle birlikte ortadan kalkarken; ilerleyen evrelerde istirahat halindeyken de kendini gösterir. Şiddetli iliotibial bant sendromu vakalarında ise ağrı olan bölgelerde şişlik görülebilir yürüme ve koşma sırasında dizin her hareketi ile çıtırtı, kütleme ya da sürtünme sesi duyulur.

ITB Sendromu Tanısı Nasıl Konur?

İyi bir muayene ile ITB sendromu tanısı konabilir. ITB’deki zedelenme ve ödem MR filmi ile de gösterilebilir. Röntgen filmleri ise olası kemik sorunları dışlamak için çekilir. Uyluğun arkasındaki hamstring kaslarının gerilme ya da zedelenmesi, dizin dış yan bağının hasarı, dış menisküs hasarı, patellofemoral ağrı sendromu, trokanterik bursit, ITB sendromu ile karışabilen ve ayırıcı tanıda akılda tutulması gereken sorunlardandır.

ITB Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Öncelikle ağrının kontrolü için fiziksel aktiviteler ve spor yoğunluğunu azaltmalıdır. İstirahatin yanı sıra buz uygulaması ve ağrı kesici ödem giderici ilaçlar verilir. Ağrı hafifledikçe fizik tedavi başlanır. Germe egzersizleri bu aşamanın temelini oluşturur. Ayrıca masaj uygulamalanabilir. Zamanla kuvvetlendirme egzersizlerine geçilir.

Ayrıca ITB sendromunu tetikleyen nedenler var ise (ITB kısalığı, düztabanlılık, kötü koşu tekniği, bacak kısalığı gibi) tespit edilip düzeltilmesi gerekir.

ITB sendromu bulunan kişilerin çok büyük kısmı genellikle 6 haftada geri dönme egzersizini yapabilir. Başlangıçta tepe antrenmanından, düşük tempo koşudan, yokuş koşusundan uzak durmak gerekir. Unutulmaması gereken en önemli konu tedavinin kişiye özel planlanması gerektiğidir.

Egzersiz, fizik tedavi ve iğne tedavilerinin fayda etmediği vakalarda tendon gevşetme ameliyatı uygulanır.