Çocuklarda Kalça Yetersizliği ve Kalça Çıkığı

Kalça yetersizliği  ve çıkığı çocuklarda ne sıklıkta görülmektedir?

Kalça gevşekliği (instabilitesi), kalça yetersizliği (displazisi) ve kalça çıkığı (dislokasyonu) yenidoğan bebeklerde en sık görülen kas-iskelet sistemi problemleridir. 

Kalça çıkığı ya da gelişimsel kalça displazisi bebeklerde ve küçük çocuklarda kalça ekleminin düzgün şekilde gelişmemesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Femur adı verilen uyluk kemiğinin kalçayla birleştiği kısmı top şeklindedir ve kalça kemiğinde yuvarlak bir yuvaya (asetabulum) oturarak kalça eklemini oluşturur.

Gelişimsel kalça displazisi durumunda, eklemin soket kısmı çok sığdır ve femur başı sıkıca yerine oturamaz, bu nedenle kalça eklemi gevşektir. Zamanla yuva daha yetersiz kalırsa, femur başı yuva dışına çıkar ve yarı çıkık oluşur

Bu durum daha da tedavi edilmezse tam çıkık oluşur.

Kalça Çıkığı Neden olur? Risk Faktörleri Nelerdir?

Kalça çıkığının nedeni henüz tam olarak bilinmekle birlikte, kalça çıkığı riskinde artışa neden olan faktörlerin başında;

• Anne rahmindeki düşük amniyon sıvısı seviyesi,
• Ters geliş/doğum,
• İlk bebek: İlk gebelikte rahim, henüz tam gevşemediği için bebeğe baskı uygulayarak kalça çıkığını tetikleyebilir. Bu sebeple ilk hamileliklerde kalça displazisi görülme sıklığı daha fazladır.
• Cinsiyetin kız oluşu: Kızlarda kalça çıkığı görülme riski 4-5 kat daha fazladır.
• Ailede kalça çıkığı öyküsü olması:  Bebekte kalça çıkığı olma riskini tam 12 kat artırmaktadır. Bu da genetik faktörlerin kalça çıktığında ne kadar etkili olduğunu göstermektedir.

Bebeklerde kalça displazisi, yeni doğan muayenelerinde en sık rastlanılan sıkıntılardan biridir. Rahatsızlık bebeklerde stabil olmayan gevşek bir kalça eklemi ile doğduğunda ortaya çıkar. Kalçayı yerinde tutan bağların gevşek olması ve uyluk kemiğinin yuvanın içine oturmaması bazı bebeklerde kalça çıkığına neden olmaktadır. Bu durum erken dönemde önlenmezse kalça eklemi kısmen veya tamamen çıkık kalır. Bunun için kalça çıkmadan ya da kötü bir pozisyonda kalarak (örneğin bebeğin kundakta tutulması) sıkışmadan sorunun erken teşhis edilmesi tedaviyi kolaylaştırır. Bebeklik döneminde kalçanın hareket etmesi için serbest bırakılmalı ve bacaklar tamamen düzleştirilip sabitlenmemelidir.

Kalça Çıkığı belirtileri nelerdir?

Bebeklerde bazen kalça çıkığı olduğu halde herhangi bir belirti görülmeyebilir. Bu sebeple düzenli doktor kontrolleri erken tanı için gereklidir. Şüphelenilen durumlarda ilk 4 ayda kalça ultrasonu, 4 aydan sonra kalça filmi çekilerek tanıya gidilmelidir.

Oturma, emekleme, yürüme gibi fonksiyonları içeren kaba motor gelişimde gerilik, İki bacak arasında uzunluk farklı olması, Kalça eklemi hareketlerinde sınırlılık, örneğin bacakların dışa doğru açılamasında kısıtlılık en belirgin belirtilerdir. Kalça çıkığı olan bebeklerde yürüme gecikir. Yürümeye başlayan bebeklerde bir bacak diğerinden kısa olduğu için topallama vardır.

Tedavi

Tedavi 4 ayrı zaman diliminde gerçekleştirilir:

1- Erken dönemde teşhis edilen bebeklerde tedavi ameliyatsız yöntemlerle yapılır. İlk 6 ayda sadece atel ve basit bazı önlemlerle kalça çıkığının tedavisi mümkündür. Bu dönemde sıkça kullanılan yöntemlerden biri de “Pavlik Bandajı” veya “Frejka Yastığı” dır. Bu bandaj ile bebeğin bacaklarının birbirinden ayrılmasıyla birlikte karnına doğru çekilmesi sağlanır. Böylece kalçanın yuvasına oturması amaçlanır. Tedavi sürecindeki ilerlemeye bağlı olarak gece ve gündüz kullanılan bandaj tedavisi yaklaşık 2-6 ay kadar devam etmektedir. Tedavi ilk 6 ayda yapılırsa tamamen iyileşme oranı %100’e yakındır.